Švedska Akademija dodijelila je ovogodišnju Nobelovu nagradu za književnost slavnom rock kantautoru Bobu Dylanu za stvaranje novog poetskog izraza u okviru velike tradicije američkog pjesništva.
Foto: Guliver/Getty Images
Bob Dylan je rođen 1941. u gradiću Dulutu u američkoj državi Minesoti pod imenom Robert Allen Zimmerman i započeo je svoju muzičku karijeru 1959. godine, svirajući u lokalnim kafićima.
Nobelova nagrada za književnost dodjeljuje se jednom godišnje autoru koji je napisao “najizvrsnije djelo s idealističkim stremljenjima”. Riječ djelo ne označava nužno jedno djelo, može značiti i životni opus autora.
Pritom nije bitno iz kojeg dijela svijeta autor dolazi i na kojem jeziku piše. Prošle godine nagradu je dobila bjeloruska književnica Svetlana Aleksievič “zbog njenog polifonog pisanja, koje je spomenik patnji hrabrosti u našem vremenu”.
Najviše dobitnika nagrade, 27, pisalo je na engleskom jeziku, a slijede francuski, njemački i španlski. Trojica nobelovaca pisala su na dva jezika – Rabindranath Tagore pisao je na bengalskom i engleskom, Samuel Becket na francuskom i engleskom, a Joseph Brodsky poeziju je pisao na ruskom, a prozu na engleskom jeziku.
Najmlađi dobitnik do danas je Rudyard Kipling, najpoznatiji po “Knjizi o džungli”, koji je Nobelovu nagradu dobio 1907. u dobi od 42 godine. Stotinu godina poslije njega, 2007., nagradu je dobila 88-godišnja Doris Lessing, do danas najstarija dobitnica Nagrade.
Zadnjih deset dobitnika nagrade za književnost su Svetlana Aleksievič, Patrick Modiano, Alice Munro, Mo Yan, Tomas Transtroemer, Mario Vargas Llosa, Herta Mueller, Jean-Marie Gustave Le Clezio, Doris Lessing i Orhan Pamuk.
Imena nomovanih književnika drže se u tajnosti 50 godina od godine nominovanjaa, zbog čega su sada samo poznati autori koji su bili nominovani za Nobela od 1901. do 1963. godine.
Ali, uvijek se nagađa o mogućim imenima, a ove godine su na kladionicama najbolje stajali Haruki Murakami, sirijski pjesnik Adonis, jedan od vječnih potencijalnih nobelovaca Philip Roth, kenijski autor Ngugi Wa Thiong’o, Joyce Carol Oates, za koju već gotovo tri decenije kruži glas da je čeka Nobel, te Ismail Kadare.
Nagradu je moguće i ne dodijeliti, što se u istoriji dogodilo sedam puta: 1914. godine, 1918. godine, 1935. godine, te u periodu od 1940. do 1943. godine. U dva navrata autori su odbili nagradu, ruski pisac Boris Pasternak 1958. godine (zbog političkih okolnosti u tadašnjem Sovjetskom savezu) i Jean-Paul Sartre 1964. godine. koji je iz principa odbijao da primi bilo kakve nagrade.
Jedini pisac s naših prostora koji je do sada dobio Nobelovu nagradu bio je Ivo Andrić 1961. godine.
