Hronični umor može biti simptom mnogih bolesti

Umor poslije napornog dana je normalan, ali hronični umor koji traje nekoliko sedmica ili mjeseci može da naruši kvalitet života i dovede do pojave sindroma hroničnog umora. Hronični umor također može da bude simptom ozbiljne bolesti, a kako bi ga liječili trebamo promijeniti životne navike

Za sindrom hroničnog umora karakterističan je konstantan osjećaj malaksalosti koji ne odlazi nakon spavanja ili dužeg odmora. Hronični umor takođe može da bude i posljedica opasnih medicinskih stanja, a često je praćen narušenim mentalnim zdravljem.

Šta je to sindrom hroničnog umora?

Dok je umor sam po sebi česta pojava, ako se njime ne pozabavimo na vrijeme može prerasti u sindrom hroničnog umora, prenosi Mayo Clinic. Sindrom hroničnog umora podrazumijeva dugotrajnu i tešku malaksalost te iscrpljenost koja nije uzrokovana određenom bolešću. Obično se pogoršava fizičkim i mentalnim aktivnostima, a ne nestaje uslijed sna kao što bi nestao običan umor.

Najveći problem neliječenog sindroma hkroničnog umora su posljedice koje ostaju na mentalno zdravlje jer osoba zbog nemogućnosti normalnog funkcionisanja postaje frustrirana i povlači se u sebe. Sindrom hroničnog umora može biti teško prepoznati jer je hronični umor često i simptom drugih bolesti i stanja, a kako ne postoji univerzalni lijek, riješiti ga se može biti pravi izazov.

Koji su simptomi hroničnog umora?

I dok hronični umor može biti uzrokovan brojnim bolestima i stanjima, postoji nekoliko uobičajenih simptoma koji karakterišu sindrom hroničnog umora. Simptomi se mogu razlikovati od osobe do osobe, ali i iz dana u dan. Najčešće se javljaju:

• Iscrpljenost
• Pospanost
• Problemi s pamćenjem
• Problemi s koncentracijom
• Glavobolja
• Bolno grlo
• Natečeni limfni čvorovi u području vrata i pazuha
• Neobjašnjiva bol u zglobovima
• Vrtoglavica
• Nemiran san
• Ekstremna iscrpljenost nakon fizičke aktivnosti

Mnogi od navedenih simptoma mogu ukazivati i na druge bolesti i poremećaje pa je važno svakako se obratiti ljekaru za pomoć u slučaju da neki od simptoma ne prolazi i nakon nekoliko sedmica.

Šta uzrokuje sindrom hroničnog umora?

Sam uzrok sindroma hroničnog umora nije u potpunosti poznat, a naučnici pretpostavljaju da se neki od nas rađaju s predispozicijama za razvijanje sindroma.

Postoji nekoliko faktora koji ga mogu podstaknuti, a to su:

Virusne infekcije – Mnogo ljudi koji se zaraze raznim virusima razviju sindrom hroničnog umora pa se sumnja da su upravo virusi okidači simptoma. Sumnja se da se radi o virusima Epstein-Barr ili herpes virus 6, no još nema konačnih naučnih dokaza o njihovoj povezanosti.

Problemi s imunološkim istemom – Pokazalo se da ljudi koji pate od sindroma hroničnog umora imaju i narušen imunološki sistem, no nije dokazano da je sam narušen imunitet uzrok sindromu.

Disbalans hormona – Ljudi koji imaju sindromom hroničnog umora često imaju i premale ili prekomjerne količine hormona u krvi. Radi se o hormonima koje proizvodi hipofiza, hipotalamus i nadbubrežna žlijezda

Fizička ili mentalna trauma – Velik broj oboljelih od sindroma hroničnog umora navodi da su prije pojave simptoma imali neku tešku fizičku ili mentalnu traumu.

Uzroci mogu biti i svakodnevne navike, ali i druge bolesti

Život koji vodimo ima velik uticaj na naše zdravlje, ali i količinu energije. Prije nego što se uvjerimo da patimo od sindroma hroničnog umora, potrebno je otkloniti druge faktore koji bi takav hronični umor mogli uzrokovati.

Hronični umor uzrokuju i životne navike kao što su:

• Česta konzumacija alkohola
• Fizička neaktivnost
• Nedostatak sna
• Prevelika konzumacija kofeina
• Nezdrave prehrambene navike

Osim navika, na količinu energije mogu uticati i razna psihološka stanja poput depresije, anksioznog poremećaja, stresa i traume. Može se javiti i zbog dugoročnog uzimanja antidepresiva, antihistaminika, sedativa i lijekova koji ublažavaju prehladu ili onih za stabilizaciju krvnog pritiska.

Ozbiljna medicinska stanja često su uzrok kroničnog umora pa je potrebno otkloniti mogućnost:

• Mononukleoze
• Anemije
• Karcinoma
• Bolesti srca
• Poremećaja rada štitne žlijezde
• Dijabetesa tipa 1 i 2
• Emfizema
• Hroničnog zatajenja bubrega
• Apneje za vrijeme sna
• Multiple skleroze.

Kako se sindrom dijagnostifikuje?

Sindrom hroničnog umora može biti poprilični zahtjevno dijagnostifikovati jer ne postoje zadane pretrage koje mogu ukazati na postojanje sindroma. Procjenjuje se da oko 85% osoba koje pate od ovog simptoma još nemaju službenu dijagnozu, prenosi Healthline.

Velik uzrok tome je i stigmatizovanje ovog poremećaja kao nedovoljno ozbiljnog. Proces dijagnoze je dugotrajan jer je potrebno isključiti sve ostale moguće uzročnike hroničnog umora.

Jednom kada su ostali poremećaji i bolesti isključeni, potrebno je s ljekarom dobro proći kroz sve simptome i tek tada je moguće dobiti inicijalnu dijagnozu. Važno je da dijagnozu ne postavljamo sami jer bi tako mogli propustiti neki veći i opasniji problem.

Kako se liječi hronični umor?

Ne postoji jedan određen lijek za liječenje simptoma hroničnog umora, terapija i savjeti dijele se na individualnom nivou.

Ako sindrom nije uzrokovan medicinskim razlogom, liječiti ga možemo promjenom životnih navika.

Najprije treba započeti promjenom ishrane koja može imati jako velik uticaj na količinu energije koju imamo. Više konzumirajte hranu bogatu vitaminima B, C i E, kao što su riba, svježe voće i povrće te mahunarke. Nezdravu brzu hranu koja značajno podiže lučenje insulina u krv zamijenite hranom bogatom vlaknima koja stabilizuju nivo šećera u krvi, a samim time i nivo energije. Alkohol smanjite na minimum baš kao i kofein dok bi cigarete trebalo potpuno izbaciti iz života.

Iako se možda čini još više iscrpljujućim, potrebno je u dnevni raspored uvesti više fizičke aktivnosti. Joga i tai chi odličan su oblik fizičke aktivnosti kojim se nećete dodatno iscrpiti.

Važno je napomenuti da je čest pratilac sindroma hroničnog umora i depresija pa će možda biti potrebno uzimati male doze antidepresiva kako bi se nivo energije stabilizovao.